İşin Ticari İşletmesi İle İlgili Ticari İş Olması Durumunda Ticari Faize Hükmedilmelidir – Topo Hukuk Bürosu Yargıtay Kararları

15. Hukuk Dairesi 2019/3337 E. , 2019/5243 K.

“İçtihat Metni”

Mahkemesi:Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hüküm davacı-birleşen dosyalar davalısı vekili ile asıl ve birleşen
dosya davalısı vekillerince temyiz edilmiş, asıl ve birleşen dosya davalısı vekili tarafından duruşma
istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde birleşen dosya davacısı … vekili Avukat…ile davalı
vekili Avukat … ve birleşen dosya davalıları …, …, … vekili Avukat … geldi. Asıl dosya davacısı vekili
ile diğer birleşen davalı asiller gelmedi. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve
hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara
bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup
düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan ifaya izin ve menfi-müspet zararların
tahsili, birleşen… 23. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2014/110 Esas ve 2015/400 Karar sayılı dosyası ile
birleşen … 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2015/388 Esas ve 2015/489 Karar sayılı dosyasında dava
ise kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin feshi ile tapu kaydındaki sözleşme şerhinin terkini
istemlerine ilişkindir.
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirket ile davalı arsa sahibi … arasında … 5.
Noterliği’nin 08.02.2012 tarih, 4332 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı
İnşaat Sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşme ile müvekkili şirketin davalıya ait arsa ile komşu arsaları
tevhit ederek bina yapma işini üstlendiğini, binanın yapılacağı arsaların sahiplerinin … Belediye
Başkanlığı nezdinde tahakkuk etmiş olan toplam 199.621,88 TL tutarındaki borçlarını ödediğini, tehvid
işlemini
yaptırmak üzere … Tapu Müdürlüğü’ne müracaat ettiği sırada davalıya ait taşınmazın tapu kaydında
sözleşmenin düzenlenme tarihinden sonra … 3. Aile Mahkemesi’nin 2012/85 Esas ve 2012/611 Karar
sayılı dosyası üzerinden “aile konutu” şerhi konulduğunu öğrendiğini, … 1. Noterliği’nin 20.03.2013
tarihli ve 10068 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile otuz gün içinde taşınmaz üzerindeki şerhin
kaldırılarak tevhide elverişli bir hale getirmesinin talep edildiğini, ancak davalının herhangi bir işlem
yapmadığını ve sözleşmeye aykırı davrandığını ileri sürerek; davalı tarafından yapılması gereken resmi
işlemleri yapmak üzere müvekkili şirkete yetki verilmesini, aile konutu şerhinin davalıya isabet edecek
bağımsız bölümlerin tapu kayıtlarına işlenmesini, ifaya izin taleplerinin kabul edilmemesi halinde
sözleşmeden kaynaklanan menfi müspet tüm zararlarına karşılık ve cezai şart bedeli olarak fazlaya
ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 200.000,00 TL’nin temerrüt tarihinden itibaren işletilecek ticari faizi
ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, davalı arsa sahibi vekili cevap
dilekçesinde; davacı müteahhidin müvekkili ile eşi arasındaki geçimsizlik sebebiyle taşınmazın tapu
kaydına konulan aile konutu şerhini bahane ederek 16 ay boyunca inşaata başlamadığını, müvekkilinin
… 11. Noterliği”nin 16.08.2013 tarih ve 14419 yevmiye numaralı ihtarnamesini göndererek sözleşmeyi
feshettiğini bildirdiğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Birleşen… 23. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2014/110 Esas ve 2015/400 Karar sayılı dosyasında davacı
arsa sahibi … vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı yüklenici ile … 5. Noterliği’nin 08.02.2012
tarih, 4332 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesini
akdettiğini, iş bu sözleşme ile müvekkilinin parseli dışında komşu 742, 743, 744 ve 745 numaralı parsel
malikleri ile de sözleşme yapıldığını ve inşaatın bu parsellerin tevhit edilmesi suretiyle yapılmasının
kararlaştırıldığını, müvekkili ile diğer parsel sahiplerinin yükleniciye tevhit yetkilerini de içinde
bulunduran vekâletnameyi verdiklerini, sözleşmede kararlaştırılan 24 aylık sürenin 08.02.2014
tarihinde dolmasına rağmen yüklenicinin inşaata başlamadığı gibi tevhit işlemlerini de yapmadığını,
müvekkilinin … 2. Noterliği’nin 14.12.2012 tarih ve 34166 yevmiye numaralı ihtarname ile tevhit
işlemlerinin yapılıp inşaat ruhsatı alınmadığı takdirde sözleşmenin feshedilmiş sayılacağını yükleniciye
bildirdiğini ileri sürerek, dava konusu sözleşmenin feshine, tapu kaydındaki sözleşme şerhinin terkinine
karar verilmesini talep ve dava etmiş, birleşen …10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2015/388 Esas ve
2015/489 Karar sayılı dosyasında arsa sahibi… mirasçısı davacılar …, … ve … vekili dava dilekçesinde;
… 5. Noterliği’nin 08.02.2012 tarih, 4332 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat
Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde davalı yükleniciye inşaat ruhsatı alması için 6 aylık, inşaatı yapması için
24 aylık süreler tanındığını, buna göre inşaatın 08.08.2014 tarihine kadar tamamlanması gerektiğini,
davalı yüklenicinin tevhit işlemlerini tamamlamadığını, eski binaların yıkımı ve inşaat ruhsatı alınması
işlemlerini de yapmadığını ileri sürerek, dava konusu sözleşmenin geriye dönük olarak hükümsüz
kaldığının tespitine ve tapu kaydının şerhler hanesindeki inşaat hakkı şerhinin terkinine karar
verilmesini talep ve dava etmiş, davalı yüklenici vekili cevap dilekçelerinde; müvekkilinin inşaata
başlamak için gerekli hazırlıkları yaptığını, sözleşme gereği birleştirilmesi gereken parsellerden 2587
ada, 743 numaralı parselin tapu kaydına aile konutu şerhi konulması nedeniyle tevhit işleminin
yapılamadığını savunarak, davanın reddine, olmadığı takdirde
müvekkilinin sözleşmenin ifası amacıyla yapmış olduğu masrafların ödeme tarihinden itibaren işleyecek
ticari faizi ile birlikte davacılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece asıl dava bakımından 2587 ada, 743 numaralı parsel üzerinde aile konutu şerhi
olduğundan nama ifaya izin verilemeyeceği, davalının aile konutu şerhini kaldırmadığı için kusurlu
olduğu, birleşen davalarda ise inşaat ruhsatı alınıp inşaata halen başlanmadığı, sözleşmede
kararlaştırılan teslim tarihine göre yükleniciye süre verilmesinin etkisiz olacağı gerekçesiyle asıl dava
bakımından davanın kısmen kabulüne, ifaya izin talebinin reddine, taraflar arasında düzenlenen … 5.
Noterliği’nin 08.02.2012 tarih, 4332 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı
İnşaat Sözleşmesinin … yönünden geriye etkili olacak şekilde feshine, davacının olumlu zarar talebinin
kabulü ile 1.154.624,63 TL zararın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı …’dan
tahsiline, davacının olumsuz zarar talebinin kabulü ile 42.822,50 TL’nin 14.06.2014 tarihli bilirkişi
raporunda belirtilen ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizleri ile birlikte davalı …’dan
alınarak davacı şirkete verilmesine, birleşen…. 23. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2014/110 Esas ve
2015/400 Karar sayılı dosyası bakımından davacı …’nin davasının kabulü ile taraflar arasında
düzenlenen … 5. Noterliği’nin 08.02.2012 tarih, 4332 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış
Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin … yönünden geriye etkili olacak şekilde feshine, … ilçesi,
… Mahallesi, 2587 Ada, 741 Parsel numaralı taşınmazın tapu kaydına … Yapı Hafriyat Emlak Gıda San.
ve Tic. Ltd. Şti. lehine konulmuş olan kat karşılığı inşaat hakkı şerhinin terkinine, davalı yüklenicinin
davacı adına ödemiş olduğu 48.609,24 TL’nin 14.06.2014 tarihli bilirkişi raporunda belirtilen ödeme
tarihlerinden itibaren işletilecek yasal faizleri ile birlikte davacı …’den tahsiline, birleşen … .. 10. Asliye
Hukuk Mahkemesi’nin 2015/388 Esas ve 2015/489 Karar sayılı dosyası bakımından davanın kabulü ile
taraflar arasında düzenlenen … 5. Noterliği’nin 08.02.2012 tarih, 4332 sayılı Düzenleme Şeklinde
Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin davacılar …, … ve … yönünden geriye
etkili olacak şekilde feshine, … ilçesi, … Mahallesi, 2587 Ada, 744 Parsel numaralı taşınmazın tapu
kaydına … Yapı Hafriyat Emlak Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. lehine konulmuş olan kat karşılığı inşaat
hakkı şerhinin terkinine, davalı yüklenicinin davacıların murisi adına ödemiş olduğu 14.421,31 TL’nin
14/06/2014 tarihli bilirkişi raporunda belirtilen ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizi ile
birlikte davacılar …, … ve …’den alınarak davalı şirkete verilmesine dair verilen karar, davacı-birleşen
dosyalarda davalı … Yapı Hafriyat Emlak Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti ve asıl ve birleşen dosyada davalı …
vekillerince yasal süresi içinde temyiz edilmiştir.
Davacı yüklenici ile arsa sahipleri …,…, …, …, … ve … arasında … 5. Noterliği’nin 08.02.2012 tarih,
4332 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi
düzenlenmiştir. Sözleşmeye göre … İli, … İlçesi, … Mahallesi, 2587 ada, 741,742,743,744 ve 745
parsel numaralı taşınmazların altı ay içinde tevhit edilerek tek parsel haline dönüştürüleceği, ek sürede
hedeflenen çalışma gerçekleşmezse anlaşmayla yeni bir ek süre verileceği, ya da inşaatın mevcut
durumu ile devam edececeği, inşaat ruhsatı alındıktan sonra 24 ayda inşaatın tamamlanacağı
kararlaştırılmıştır. … 3. Aile
Mahkemesi’nin 21.06.2012 tarih, 2012/85 Esas ve 2012/611 Karar sayılı kararı ile asıl dosya davalısı …
adına kayıtlı … İli, … İlçesi, … Mahallesi, 2587 ada 743 parsel numaralı taşınmaz üzerine TMK’nun
194. maddesine göre aile konutu şerhi konulmasına karar verilmiştir.
Davalı-birleşen dosyada davalı …’nın 10.05.2016 tarihli adli yardım talebi Dairemizin 26.03.2018 tarih,
2018/922 Esas ve 2018/1156 Karar sayılı kararı ile reddedilmiş, davalının itirazının Yargıtay 16. Hukuk
Dairesi’nin 01.06.2018 tarih ve 2018/2 Değişik iş sayılı kararı ile reddinden sonra Dairemizin
03.07.2018 tarih, 2018/2850 Esas ve 2018/2865 Karar sayılı geri çevirme kararı üzerine davalının asıl
dosyaya ilişkin olarak 07.09.2018 tarihli Sayman Mutemet Alındısı ile 20.626,50 TL temyiz peşin harcını
yatırdığı, asıl dosya ile birleşen davalara yönelik herhangi bir temyiz itirazı olmadığından Dairemizin
05.03.2019 tarih, 2018/4514 Esas ve 2019/938 Karar sayılı geri çevirme kararından sonra mahkemece
tekrar harç ikmâli için muhtıra çıkartılıp birleşen davalar için temyiz yoluna başvurma harcı ve temyiz
nispi karar harcının yatırılmasının istenmesi gereksiz ve mükerrer talep olup, temyiz ettiği asıl dava
gereğince temyiz harcını yatırmış olduğu anlaşıldığından mahkemece bu davalının hükmü temyiz
etmemiş sayılmasına dair verilen 16.07.2019 tarihli ek kararın bozularak kaldırılmasından sonra; davalı
…’nın asıl dava, davacı-birleşen dosyalarda davalı yüklenici şirketin asıl ve birleşen davalarda kurulan
hükümlere yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine geçilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle
delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı-birleşen dosyalarda davalı yüklenici
şirket ile asıl dosya davalısı …’nın aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde
görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Asıl dosya davalısı …’nın temyiz itirazları ile ilgili olarak; davacı yüklenici ile davalı arasında
düzenlenen … 5. Noterliği’nin 08.02.2012 tarih, 4332 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış
Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde sözleşme tarihi itibariyle tapu sicilinde inşaat yapılmasını
engelleyecek herhangi bir şerh olmadığı, davalı …’nın eşinin açtığı boşanma davasında aldığı ihtiyati
tedbir kararı ve bunun sonucu sözleşmenin imzalanmasından sonraki tarihte tapu kaydına koydurduğu
aile konutu şerhinin taşınmazın şerhli olarak devri, inşaat yapılması ve yapılacak inşaatta arsa sahibine
kalacak bağımsız bölümlerin aile konutu şerhi ile arsa sahibi adına tescili mümkün olup, inşaat
yapılmasına engel değildir. Engel olduğu kabul edilse dahi sonradan ortaya çıkan bu imkânsızlıkta
davalı …’nın dava dışı eşiyle anlaşarak tapu siciline aile konutu şerhi koydurduğu somut ve yasal
delillerle kanıtlanamadığından imkânsızlıkta kusurlu kabul edilmesi mümkün değildir.
Bunun sonucu olarak asıl davada davalı …’nın imkânsızlık ve sözleşmenin ifa edilmemesinde kusurlu
bulunmaması nedeniyle kanıtlanan menfi zararların hüküm altına alınması, hüküm altına alınacak
miktara davacı yüklenici şirketin tacir ve işin ticari işletmesi ile ilgili ticari iş olması nedeniyle 3095
sayılı Kanunui Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un 2/II. maddesi uyarınca ticari faiz uygulanması,
davacının terditli talep olarak menfi ve müspet zararlarını istemesi, davalının da davadan önce fesih
iradesini … 11. Noterliği’nin 16.08.2013 tarih ve 14419 yevmiye numaralı ihtarnamesini göndererek
açıklaması nedeniyle fesih iradelerinin açılan asıl dava ile birleştiği gözetilerek sözleşmenin şimdiki gibi
geriye etkili
feshine karar verilmesiyle yetinilmesi gerekirken, davalı arsa sahibi kusurlu kabul edilerek müspet zarar
kapsamındaki kâr kaybına da hükmedilmesi doğru olmamıştır.
Birleşen davalarda davalısı yüklenicinin kurulan hükümlere yönelik sözleşmenin feshi dışındaki diğer
temyiz itirazlarına gelince; her ne kadar bu davalarda davalı yüklenicinin usulüne uygun açılmış karşı
davası bulunmamakla birlikte arsa sahipleri adına dava dışı kurumlara yaptığı ödemelerin istirdadı
talebi karşı dava olarak nitelendirilip davalı yüklenici lehine hüküm altına alınmıştır. Birleşen dosya
davacıları bu hususları temyiz kanun yoluna getirmediklerinden, mahkemece karşı dava olarak
nitelendirilip tahsiline hükmedilen yüklenicinin bu alacakları ile ilgili davalı yüklenici şirketin tacir ve işin
ticari işletmesi ile ilgili ticari iş olması nedeniyle nedeniyle 3095 sayılı Kanun’un Faiz ve Temerrüt
Faizine İlişkin Kanun’un 2/II. maddesi uyarınca ticari faizi ile tahsil kararı verilmesi ve bu alacak
miktarları üzerinden yüklenici yararına vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken yasal faizi ile birlikte
tahsil kararı verilmesi ve vekâlet ücretine hükmedilmemesi de isabetsiz olmuştur.
Açıklanan nedenlerle kararın bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davacı-birleşen dosyalarda davalı yüklenici şirket ile
asıl dosya davalısı …’nın diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün asıl
davada taraflar, birleşen davalarda davalı yüklenici şirket yararına BOZULMASINA, 2.037,00 TL
duruşma vekâlet ücretinin davacı … Yapı Hafr. Eml. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınarak
Yargıtay’daki duruşmada vekille temsil olunan davalı …’ya verilmesine, Yargıtay duruşmasında vekille
temsil edilmediğinden davacı … Yapı Hafr. Eml. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. yararına vekâlet ücreti
takdirine yer olmadığına, ödenenden 5766 sayılı Kanun’un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince
Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 430,50 TL Yargıtay başvurma harcının
mahsup edilerek, varsa fazla alınan harcın temyiz eden davacı-birleşen dosyalar davalısına, 395,10 TL
Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan harcın temyiz eden asıl ve birleşen
dosya davalısına iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme
isteminde bulunulabileceğine 18.12.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi